Friday April, 29 - Editing day 4

Nadat gisteren de vocals waren afgewerkt, heb ik vandaag verder gewerkt aan het editten van de toms van de drummer.

Wanneer dit klaar was ben ik begonnen aan het editen van alle gitaarpartijen (en dit zijn er veel). Er zijn 2 gitaristen die elk links of rechts staan gepanned met een eigen AUX bus. Dit zijn de cleane lijnen. Beide gitaristen hebben ook distortion lijnen ingespeeld + één gitarist heeft nog eens lijnen ingespeeld die niet gepanned worden maar in het midden worden afgespeeld als overdub/leadlijn. Al deze tracks moesten bewerkt worden zodat er ook hier geen bijgeluiden zouden optreden in de finale mix.

Voor morgen staan de bas en de blazers op het programma. Dan zijn we rond met het editten en kan het mixen beginnen ... Een hele belangrijke stap van het post-productieproces want hier wordt de echte 'sound' gegeven aan de band en worden alle instrumenten onderling met elkaar gemixed (duh).

On a lighter note: Tijdens de recordings van Bamboo Av. zijn er foto's genomen ... nu kan u heartwork van de binnenkant bewonderen ;-) Photo courtesy of Winny Man.

Het drumstel, volledig opgesteld met mics, klaar om bespeeld te worden. 

Recording ... 

Next to the master ;-) 

Prepping for guitars! 

Thursday April, 28 - Editing day 3

Editing dag voor de vocals van Bamboo Avenue ... 6 nummers met overal minstens 2 stemmen en hier en daar tot zelfs 6 lijnen zang waren goed genoeg om me een volledige dag bezig te houden.

Vocals editten is een secuur werkje. Woorden, letters en klanken zijn duidelijk zichtbaar op de waveforms van ProTools MAAR veel van de eindklanken bevinden zich in de 'laatste adem' van de zanger(s).
De waveform te kort afsnijden heeft dan schadelijke gevolgen voor de tekst die wordt uitgesproken/gezongen.
Het is een kwestie van de 'klank/ruis-overgang' te vinden en daar dan af of in te faden.

Zoals ik reeds vermeld had kan deze ruis vanalles zijn en daarom is te laat afsnijden van de waveform ook slecht omdat er dan (na compressie) teveel storende bijgeluiden in de mix naar voor komen.

Het was een vermoeiende dag maar ik ben blij dat deze taak erop zit want het is vrij repetitief maar toch noodzakelijk en dus niet te onderschatten.

Wednesday April, 27 - Editing day 2

Dag 2 van het editten vandaag!

Eerst heb ik verder gewerkt aan het dupliceren en opschonen van de snare clicks. Ik moest nog maar 1 nummer doen dus na een tweetal uurtjes was dit ook achter de rug.

Daarna moest ik van Stefan zo goed als hetzelfde doen met de vocal tracks. Elke stilte tussenin zinnen moest verwijderd worden zodat bijgeluiden niet de kans hadden om zich te mengen in de mix. Ook hier waren er echt veel bijgeluiden ... vooral de ademhaling en het rechtstreekse geluid van de hoofdtelefoon zat in de weg.
Ik ben dan begonnen met enkele tips van Stefan en heb nu anderhalf nummer afgewerkt. Soms zijn er tot 6 partijen zang in één nummer dus ik ga nog zeker mijn bezigheid hebben ;-)

Wanneer ik hiermee klaar ben, mag ik hetzelfde doen voor alle andere instrumenten (buiten de drums).

Om niet de hele dag met opschoonwerk opgezadeld te zitten, hebben we in de namiddag nog 2 uurtjes bezig geweest met de software 'Trigger'. We gebruiken deze om voor de MIDI track van de kickdrum een mooie sound te zoeken. De database is gigantisch en je kan tot 6 kickdrum sounds met elkaar mixen om tot een eindresultaat te komen ... keuze en mogelijkheden te over dus.

Slate Digital Trigger software

Tuesday April, 26 - Editing day 1

Voordat een uiteindelijk product kan afgeleverd worden aan de klant zijn er na de eerste stap (het recorden), nog verschillende stappen nodig.
Onder het editten valt bv. alle tracks 'proper' maken zodat ze geen ongewilde geluiden meer bevatten.

Op het eerste zicht valt het niet op dat er zich ruis en bijgeluiden bevinden in de tracks. Pas wanneer je de tracks volledig uitvergroot is het goed zichtbaar.

Een vocal track zonder zichtbare bijgeluiden

Pas met inzoomen zie je de bijgeluiden duidelijk zitten. 

Deze bijgeluiden kunnen van alles zijn:

• Ademhaling van de zanger,
• Aanrakingen van de gitarist aan snaren, body, frets van de gitaar,
• Rechtstreekse geluiden die afkomstig zijn van de hoofdtelefoons die gebruikt worden voor monitoring in de opnameruimte, 
• ...

Werkelijk alles wordt opgenomen en het is natuurlijk vanzelfsprekend dat je zo een geluiden niet in je mix wilt. Op zich lijken deze 'stille' geluiden van niet zo'n groot belang, maar het valt pas echt op wanneer er compressie wordt toegevoegd om de dynamiek tussen stille en luidere passages te verkleinen. Dan worden deze geluiden alleen maar luider. 

Ik moest van Stefan beginnen met het opschonen van de blazers. Eerst moesten alle blazers op elkaar af gestemd worden. Dit wil zeggen dat alle tracks t.o.v. elkaar moesten juist gesleept worden ... soms is er bij 1 partij een paar milliseconden verschil ten opzichte van de andere tracks en dit zorgt voor een onstrak gevoel.
Verder moest ik er ook voor zorgen dat elk apart, niet aansluitend stuk van een blazerspartij werd gefaded zodat ze nogmaals goed met elkaar overeen stemden. Je wil bv niet dat 1 blazer in de mix zijn nooit langer aanhoudt dan de rest ... daarom maak je gebruik van fades.

Een 2de opdracht die ik kreeg had te maken met het editten van de drums; de drummer van Bamboo Av. gebruikt in 2 nummers "rim clicks". Dit is een bepaalde techniek waar de drummer zijn stick van één hand plat op het snare vel legt en hem laat neervallen op de rand van de snare hoop (de rim).
Deze techniek is vooral geschikt in zachte passages waar een full on snare slag niet op zijn plaats is.

Omdat deze rim clicks natuurlijk veel stiller zijn dan een gewone slag op de snare, staan ze ook stiller op de opnametracks ... ik moest dus de snare tracks (top en bottom) dupliceren en de click eruit halen. Ook hier was weer verschrikkelijk veel overbodig geluid, vooral van de hi-hat, dat moest worden geëlimineerd.
Om de natuurlijke flow te behouden heb ik ook elke click laden in- én uitfaden. Veel werk voor eigenlijk iets kleins, maar dat is editten nu eenmaal.
Om de klank van de click mooi te maken heb ik al wat rudimentaire EQ-ing toegevoegd met de standaard 7-bands EQ van ProTools.

EQ3 7-band

Vooral accentuatie in het middelhoge frequentiegebied was nodig om de click een mooie aanwezig sound te geven. De lagere en de allerhoogste HF's heb ik naar onder getrokken. Deze houden vooral nog nageluid van de hi-hat in en die hebben we net niet nodig.

Dit was de eerste editdag van many more to come, dus morgen gaan we gewoon verder! 

Bamboo Avenue - Recording day 9 - Trumpet

Dag 9 en de allerlaatste dag van opnames voor Bamboo Avenue! Gisteren was het gros van de band al vertrokken richting hun homeland maar vandaag kwam de allerlaatste schakel van de Ska-ketting een bezoek brengen aan heartwork studio!

Kevin, de trompetist van de band, is de nieuwste toevoeging aan het ensemble en kwam toch mee recorden ondanks het weinige repeteren met de band.
Hiervoor had ik even een sceptisch gevoel want uiteindelijk is dé plek waar je strak moet zitten toch wel de studio. Een beetje aanmodderen is dan volledig uitgesloten.

Voordat Kevin kon beginnen spelen hebben we eerst de microfoonopstelling een beetje aangepast. Een trompet wordt van nature hoger gehouden dan een saxofoon, ook door de vorm ... daarom moesten de mircofoons meer naar beneden. Het wordt immers aangeraden om een trompetist niet IN de microfoons te laten blazen maar er net ONDER of BOVEN (anders is de inzet te hard en ruist er teveel wind langs het membraan).

Wanneer dit gebeurd was heb ik samen met Kevin eerst naar de opgenomen nummers geluisterd. Hij kende de titels (nog) niet maar wanneer hij de lijnen hoorde wist hij al snel wat hij moest spelen.
Het rare was dat hij geen vaste partij had ... om dit op te lossen heb ik naar de blazerspartij gekeken die zich het beste leende om te harmoniseren met trompet. Kevin speelde dan een lijn over die alt- of tenorsax lijn en zo kwamen we op sommige punten echt aan volle sound toe. Op het einde van één nummer heeft hij ook nog een kleine solo ingezet.

Rond half 3 waren de songs klaar en was dus mijn eerste stageband volledig getracked! Nadat Kevin vetrokken was heb ik even de voorbij dagen geëvalueerd met Stefan en ik kon tot de conclusie komen dat er echt wel zoveel meer bij komt kijken dan wat ik eerst gedacht had. Maar in de praktijk leer je natuurlijk nog altijd het meeste.

Dinsdag begin ik met mixen en editten en ook dit mag ik volledig alleen doen ... op zich ga ik wel een paar dagen nodig hebben om de hele ProTools sessie op te kuisen, maar hierover vertel ik dan wel meer in een volgende blog ;-)

Bamboo Avenue - Recording day 8 - Keys + harmonic vocals

Dag 8: de laatste dag van de opnames voor Sander, Boris en manager Tom ...
To do:

• Keyboard partijen toevoegen aan 3 nummers,
• Extra vocals toevoegen waar nodig. 

Op zich ging het een iets rustigere dag worden omdat we dan ook een goed schema hadden opgesteld van aan het begin van de opnames. We hadden genoeg tijd uitgetrokken voor elk instrument en alles verliep zoals gepland, zodat we nu wat tijd over hadden.

First up was Boris en zijn keyboard. De opstelling hadden we gisteren al gemaakt dus ik moest enkel ProTools opstarten en de juiste tracks selecteren zodat we van start konden gaan. 

Het waren maar 3 nummers waar keys aan moest worden toegevoegd en na een paar takes stond het eerste nummer er al op. 

MIDI distantieert zich op vele vlakken van audio en het is dan ook merkwaardig hoe MIDI er uitziet in ProTools. Je ziet geen waveform verschijnen maar blokjes en stipjes die de toonhoogte van de noot aangeven, de lengte en de hardheid van aanslag (velocity).

MIDI noten in ProTools bovenaan, in het blauw

Samen met de MIDI informatie namen we ook een audiotrack op via DI. Op de verzamelende AUX bus wezen we dan een plug-in toe die de gespeelde data omzette naar geluid. We kozen voor de DB-33 Hammond Organ plug-in die met verschillende instellingen een mooi orgel geluid weergaf. 

DB-33 Hammond Organ plug-in

Nadat de keys opgenomen waren wou Sander nog op enkele nummers wat harmonische stukken inzingen die dan overlappend zouden werken met zijn originele vocals. Ik moet toegeven dat de gekozen stukken ook echt mooi uitkomen nu. 

Nadat dit gebeurd was ... zat het er op voor vandaag. Na nog even alle songs te hebben overlopen nam ik afscheid van Sander, Boris en Tom. Zij konden naar huis vertrekken en het eerste rudimentaire editwerk kon beginnen voor mij! 

Allereerst heb ik alle MIDI takes van 3 tracks herwerkt en verschoven naar 1 MIDI track voor een mooier overzicht. 

Ten 2de moesten alle personen die gezongen hadden (6 tracks in totaal) allemaal hun eigen spoor krijgen voor een goed overzicht te behouden. In  de mix later krijgt elke track ook zijn eigen volume dus dan is het belangrijk dat elke persoon zijn eigen spoor heeft zodat de dynamiek behouden blijft en geen opvallende uitschieters bevat.

Morgen komt de allerlaatste schakel van de Bamboo keten naar heartwork studio afgezakt voor een extra toevoeging: de trompet. 

Ik ben zeer benieuwd hoe dit zal verlopen ... een verslag van de dag komt sowieso online! 

In de komende dagen zal ik zelf de songs van Bamboo Av. moeten mixen samen met Stefan. Dit wordt ook een zeer uitdagend werk, maar ik kijk er toch naar uit. 

Bamboo Avenue - Recording day 7 - Tenor Saxophone + more backings

Tenor Saxo-mophone day today! Alweer een dag waar ik volledig alleen mocht werken met de Bamboo boys ... NICE!

Omdat Julie met een (lichte) vertraging vertrokken was, konden we het laatste nummer zonder zang nog door Sander laten inzingen en na enkele takes was hij ook van zijn double duty verlost. (Hij heeft een paar dagen geleden ook gitaar moeten inspelen).

Toen Julie aankwam in de studio konden we beginnen met soundchecken ... en aangezien we dezelfde microfoons en -opstelling gingen gebruiken als die van Christiaan, zou alles lekker vlotjes gaan!

Het tegendeel was echter waar wanneer bleek dat één van Julie's partijen qua harmonische toonhoogte niet pasten bij de partij van Chris ... Julie heeft hoe dan ook haar partij ingespeeld en later zal ik beslissen (in samenspraak met de andere bandleden) waar welke partij het beste uitkomt voor een mooie eindmix.
Andere partijen van Julie kwamen dan weer mooi in harmonie met die van Chris, dus hopelijk zal voorgaande probleem niet al te veel zijn kop opsteken.

Nadat alle songs getracked waren, hebben we de backings van Julie opgenomen. Haar stem is zeker een meerwaarde in enkele songs! In totaal hebben we 3 nummers opgenomen waar ze prominente backings doet en natuurlijk kon haar stem ook niet ontbreken op hét verrassingsnummer van Bamboo Avenue!

Na al dit leuks hebben we alvast de keyboard van Boris gesoundchecked. Het keyboard is aangesloten via een DI-box voor een live geluid te verkrijgen en via MIDI. Op de MIDI track in ProTools is er een Hammond orgel plug-in insert. Op zich doet de huidige plug-in er niks toe ... we kunnen in gelijk wel stadium van de opnames beslissen om een andere te gebruiken. Voor dit alles is Stefan in de studio gekomen om me te helpen met inprikken en configureren. Ook voor de plug-in instellingen en het zoeken naar een sound was het handig om 'The Hand of God' aan mijn zijde te hebben.

Het was een harde en op sommige momenten ook stressy dag. Ik dacht dat we vandaag ook de keys af konden maken maar na de soundcheck was het al 19u45. Ik heb de mannen (en vrouw) van Bamboo Av. dan maar laten gaan zodat ze er ook morgen weer fris voorkomen. Het is voor enkelen van hen namelijk hun laatste dag van in totaal 8 dagen opnemen! Een afbeulend proces voor iedereen.

Morgen staan dus de keyboards op het programma en eventueel voegen we ook nog wat harmonische zanglijnen toe. Waarschijnlijk eindigt de dag wat vroeger dan normaal en is er geen tijdsdruk. Zaterdag is het dan de allerlaatste dag recorden met de laatste toevoeging; de trompet.

Bamboo Avenue - Recording day 6 - Alt Saxophone + backing vocals

Alweer een nieuwe muzikant met een nieuw instrument werd aan de mix toegevoegd vandaag!
Christiaan speelt de alt saxofoon en ook de eerste blazer van de drie.

Aangezien blazers geen electronisch instrument zijn, kunnen dus niet gestemd worden door er een kabel in de stoppen en te stemmen met een tuner. We hebben daarom een tom-microfoon aangesloten op de Korg en zo kunnen al de blazers toch duidelijk zien of ze correct gestemd staan of niet. Het is, ook voor Stefan, de eerste keer dat we blazers opnemen dus dit is vrij onbekend terrein.

Ik moest op voorhand onderzoeken hoe we de blazers gingen recorden en daaruit wisten we al wat voor microfoons we het beste konden gebruiken. Alleen wisten we nog niet waarom we best geen condensator microfoons konden gebruiken. Elke website of elk forum wist wel te zeggen 'dat je best geen condenser gebruikt' maar de reden vergaten ze telkens te vermelden. Stefan wou daarom toch ook onder andere een condensator microfoon gebruiken en zien wat er gebeurde.

Allereerst kozen we voor 3 microfoons waar Christiaan dan één voor één in speelde om te sound checken:

• een Rode NT2-A (condensator microfoon)
• een Shure SM57 (hogedruk instrumentenmicrofoon)
• een Shure SM57 Beta (all around instrumentenmicrofoon) 

Al snel wisten we de reden waarom net je best geen condensators (met groot membraan) gebruikt bij het opnemen van blazers: je hoort langs alle kanten de wind langs de microfoon passeren. Vooral in een studio-omgeving is dit alles behalve handelbaar. 

Het verschil tussen de twee Shure microfoons was dan weer dat de 57 beta een warm signaal gaf tegenover het te droge en doffe signaal van de gewone 57. 

Van de gekozen 3 microfoons konden we er dus maar één deftig gebruiken. Daarom besloot Stefan om nog een ander type micro uit te proberen. Zoals je kon lezen in een vorige blogpost, bleek het gebruik van een kick drum microfoon ook positieve resultaten te geven. We hebben daarom de condensator microfoon en de SM57 vervangen door 2 lage frequentie microfoons. 

• Een Sennheiser e602
• Een t.bone BD 25 beta, de standaard kickdrum mic van Thomann

Sennheiser e602

De mooiste klank werd voortgebracht door de Sennheiser kickdrum microfoon. We hebben dan een blazersopstelling gemaakt met 2 microfoons, de SM57 beta en de e602. Deze werden op gelijke hoogte en onder dezelfde hoek opgesteld. 

Chris nam plaats voor de opstelling en nadat hij een persoonlijke hoofdtelefoonmix had gekregen kon hij beginnen met tracken. 

De meeste van zijn parijen lagen vast maar hier en daar wist hij in één take een frisse solo uit te vinden die heel goed bij de rest van de mix paste. 

Samen met Sander heeft hij dan nog een harmonie geschreven voor begeleiding van de gitaren en ook dit stuk kwam mooi uit. 

Nadat Chris zijn partijen waren ingespeeld, wou hij hier en daar nog wat backing vocals doen ter ondersteuning van Sander's stem. 

De opstelling voor de zang stond nog steeds klaar en dus konden we vlug van start gaan. Via de SPL Goldmic pre-amp met de 'Flair' knop ingedrukt kregen we een mooi resultaat. Deze 'flair' knop zorgt voor accentuatie in de Mid-High frequenties en doet de stem als het ware opleven en schitteren in de mix. Deze functie hebben we ook voor de vocals van Sander gebruikt en zullen we ook toepassen op de rest van de komende stemmen. 

Na een paar takes wou Tom, de manager van Bamboo Av., ook een lijntje backings inzingen. Dit hebben we gedaan en het klinkt echt goed. Julie, die morgen langskomt, gaat ook nog een stukje inzingen en samen met de stemmen van Sander en Christiaan gaat het refrein van deze song echt wel opvallen!

Doordat we toch wel een tijdje gedaan hebben over het kiezen van de juiste microfoons en de opstellingen voor Chris, zijn we uiteindelijk niet aan de keyboard toegekomen. Dit zal voor morgen zijn. Sowieso ben ik heel benieuwd wat de partijen van Chris gaan geven wanneer de andere blazers worden toegevoegd! Judgement day is right around the corner! 

Bamboo Avenue - Recording day 5 - Bass + some vocals

Bij deze stap van de opnames kwam er weer een nieuw instrument bij! Sam, de bassist van Bamboo Av. maakte vandaag zijn intrede.

Zijn partijen werden op 2 tracks opgenomen: 

• 1 via de Tech21 SansAmp RBI,
• 1 via een DI box. Dit signaal gebruiken we eigenlijk enkel om de aanslagen van de bassist (of gitarist) visueel te maken zodat later editen makkelijker wordt. We kunnen dit (droge) signaal ook gebruiken om in de post-productie via een plug-in een nieuwe sound toe te wijzen aan de partij. 

Tech21 SansAmp RBI

Eerst heb ik (samen met Stefan) een goede sound gezocht voor Sam. Hij gebruikt normaal geen SansAmp, maar toch hebben we een mooie sound gevonden met wat referenties die de band had meegenomen. 

Daarna mocht ik zelf de bass partijen van alle 6 nummers tracken. Alles ging vrij vlot voor Sam en hier en daar hebben we wat delen aangepast aan iets dat beter klonk. 

Rond half 3 waren we klaar met de bas en konden we even een pauze nemen, Sander moest zich ook wat mentaal kunnen voorbereiden aangezien we al van een paar nummers wat stem gingen opnemen. 

De opstelling voor zang had ik gisteren al gemaakt en dus konden we vrij direct beginnen nadat ik hem een comfortabele mix had gegeven om op in te zingen. Rond half 7 zijn we gestopt en hadden we 2 tracks ingezongen. 

A productive day, once more! 

Morgen komt de eerste saxofonist langs en doen we de keyboard partijen. Waarschijnlijk doen we ook nog wat zang. 

Bamboo Avenue - Recording day 4 - Lead guitars

Vandaag beloofde een korte dag te worden; deze mocht ik overigens volledig zelfstandig doen van Stefan. Very nice!
Op het programma stond:

• Laatste hand leggen aan de leadlijnen van Boris,
• 2 nummers distortion opnemen (in totaal dus 4 lijnen omdat elk nummer een linker- en een rechtergitaar bevat).

Boris begon met het laatste nummer leads te tracken en al na enkele takes waren zijn partijen ingespeeld. Alle cleane delen + leads lagen nu vast dus konden we overgaan naar de distortion delen. 

Hiervoor was wat aanpassingswerk nodig: microfoon gaining terugdraaien tot op het juiste niveau, JMP-1 en MesaBoogie Triaxis overschakelen op het goede kanaal en nieuwe tracks en instellingen maken in ProTools. 

MesaBoogie Triaxis pre-amp. 

Dan was het (terug) de beurt aan Sander. Hij speelde zijn lijnen zonder al te veel re-takes in dus daar waren we snel mee klaar ... en aangezien de basgitarist pas morgen kan komen, konden we rond half 2 deze opnamedag beëindigen! 

Voor mij eindigde de dag echter niet zo vroeg. Ik had nog edit werk aan de ingespeelde tracks. Daarna heb ik de gitaaropstelling opgeruimd en gaf Stefan me de opdracht om de opstellingen te maken voor de volgende opnamedagen. In de 3 komende dagen gaan we afwisselend basgitaar, keyboards en zang opnemen. 

• Voor de zang kiezen we voor de NT-2a, een veelzijdige condensator die we ook voor de gitaren hebben gebruikt. Deze wordt versterkt via de SPL Goldmike 9844 pre-amp. 

SPL Goldmike pre-amp.  

• De basgitaarpartijen worden ingespeeld in de producingruimte. Het signaal wordt gesplit naar de Korg dtr-2 tuner en wordt dan nogmaals gesplit naar een DI voor rechtstreekse opname en naar de SansAmp pre-amp die rechtstreeks de geluidskaartinterface ingaat. 
• De audio-uitgang van de keyboard gaan we versterken via de RME Quadmic pre-amp. Het MIDI signaal nemen we tevens ook op zodat we later, via plug-ins, een mooie sound kunnen toewijzen aan deze lijnen. 

RME Quadmic pre-amp

• Ik heb verder ook (samen met Stefan) de huidige ProTools sessie mooi overzichtelijk gemaakt om morgen makkelijk te kunnen werken. We hebben nieuwe tracks aangemaakt voor de nieuwe instrumenten en hebben gezorgd voor een goede opnamemix voor de basgitarist. Verder hebben we ook een hoofdtelefoonmix gemaakt voor de zanger. 

Ik heb weer veel bijgeleerd over de manier van werken met bands en de verschillende mogelijkheden van ProTools ... deze dagen zijn echt geweldig en ik spendeer mijn tijd hier heel graag! 

Bamboo Avenue - Recording day 3 - More guitars!

Vandaag kwam Boris(k), de 2de gitarist van Bamboo Avenue, in de studio.
Boris speelt veel leadlijnen over de begeleidende lijnen van Sander en speelt tevens keyboard in sommige nummers.

Al snel bleek dat hij een veel stillere speelstijl had dan die van Sander ... en zo iets wil je echt niet in de studio. Live kan zo iets makkelijk opgelost worden, maar hier heerst er zo iets als de ruisverhouding. Wanneer je stiller gaat spelen, moet de versterker luider en moeten de microfoons harder gegained worden wat dan weer veel meer ruis teweegbrengt die je achteraf niet meer kwijtraakt.
Ook heb je dan een probleem met de volumeverschillen tussen beide gitaristen en dit is altijd merkbaar, ook in de finale mix.

We hebben echter onze best gedaan om dit probleem op te lossen;

• De begeleidende lijnen die Boris normaal speelt, hebben we ook door Sander laten inspelen. Zo valt het niet op dat de rechter gitaar stiller is dan de linker. 
• Op een nieuw spoor hebben we dan de leadlijnen van Boris getracked met hogere gaining en daar de 'middelgitaar' van gemaakt. Deze lijnen komen dan over de stereogitaar heen als overheersende lijn. 

Morgen tracken we nog 1 nummer leads en doen we 2 nummers die distortion bevatten. Deze distortion gitaren kunnen we ook niet tussendoor opnemen omdat voor deze hardere delen de instellingen van de versterkers, de gaining van de microfoons en ook de microfoonposities moeten veranderd worden. 

Wanneer je dan terug cleane delen zou willen opnemen, kan je deze instellingen nooit meer hetzelfde krijgen en klinken de nummers op de CD dus veel te verschillend van elkaar. 

Bamboo Avenue - Recording day 2 - laatste drums & gitaar

Gisteren waren zo goed als alle drums al getracked. Daarom hebben we vandaag een paar intro fills opgenomen + een timbales partij die Michaël wou inspelen. Hiervoor hebben we voor zijn Tama maple snare gekozen. Achteraf hebben we de pitch van de audio wat omhoog gehaald zodat de snare meer een timbalen klank kreeg.

Nadat alle tracks gecontroleerd waren op laatste slordigheden hebben we de drums + alle microfoons opgeruimd en konden we starten met het tracken van de eerste gitaarlijnen.

Voor het opnemen van de gitaar hebben we 5 verschillende tracks tegelijk opgenomen.

• Via de MesaBoogie Triaxis pre-amp door een cabinet met 3 microfoons ervoor,
• 1 lijn rechtstreeks in ProTools via de Marshall JMP-1 pre-amp,
• 1 rechtstreekse lijn via DI (dient eigenlijk niet om op te nemen, maar om een duidelijk patroon weer te geven van de aanslagen van de gitarist; zo kunnen we later makkelijker op zicht edit werk verrichten.)

De 3 microfoons die we gekozen hebben om de Triaxis audio op te nemen waren:

• 1x Røde NT-1
• 1x Shure SM 57
• 1x Studio Projects C-1

Hieronder kan je de opstelling bekijken. De Peavey 5150 top hebben we niet gebruikt, maar dit kan eventueel morgen nog voor opnames of voor latere re-amping. 

Opstelling van de microfoons en soundchecken is, zoals ik gisteren al vermeld had, zoveel delicater in studio-omgeving dan live ... het neemt veel meer tijd en zorg in beslag.

Opname van gitaren in de studio neemt ook weer dubbel zoveel tijd in omdat we met 1 partij niet genoeg hebben. We hebben van elke gitarist 2 versies nodig ... Eén versie voor links en één voor rechts.

Het tracken zelf ging vrij vlot. Sander speelde een paar songs met 1 take in en hier en daar was een re-take nodig van bepaalde stukken. Ongetwijfeld moeten we morgen hier en daar nog een paar dingen opnieuw doen, maar we zullen zeker ook kunnen starten met de 2de gitarist die ondertussen is afgereisd naar Heerlen.

Bamboo Avenue - Recording day 1 - Drums

Vandaag was het de eerste opnamedag voor de eerste band van mijn stage, een moment waar ik al een tijdje op zat te wachten!
De drummer, de zanger/gitarist en de manager van de band kwamen rond 10u vanmorgen aan in een kleine volgepropte wagen.
Vooraleer het effectieve opnemen begon, hebben we even met de mannen gepraat om ze te leren kennen en ze in te lichten over de (weinige) huisregels en de manier van werken ... en niet te onderschatten onderdeel van het hele recording proces!

Na dit onderonsje zijn we begonnen met uitladen en opstellen. Michael, de drummer, had zijn drumstel voorzien van nieuwe vellen en deze moesten nog gestemd worden. Ik heb hem hierbij geholpen om een mooie klank te zoeken voor zijn snare(s) en toms. We hebben gekozen voor een Adams 'brass' snare (legering van zink en koper). Hij had ook nog een maple snare (esdoorn) bij van Tama. Deze klonk ook zeker niet slecht maar de ondertoon bleef te lang naklinken.

Nadat het drumstel gestemd was en opgesteld, ben ik met Stefan begonnen met de microfoonopstelling. Dit zelf kost veel meer tijd dan het micen in een live situatie aangezien opnames veel nauwkeuriger moeten gebeuren!

• Snare drum wordt met 2 microfoons opgenomen. Deze 2 moeten op dezelfde lijn staan ten opzichte van elkaar. De top microfoon moet naar het centrum gericht worden en de bottom micro moet haaks staan op de snaren.
• Tom microfoons moeten ook naar het centrum gericht zijn voor de beste klank. 
• Overheads voor de cymbalen (condensators) nemen eigenlijk ALLES op. Ze moeten dan ook gegained worden op het niveau van de snare ... gain je een overhead op het niveau van de cymbalen, dan overstuurt hij direct bij een harde hit op de snare drum. De microfoons moeten zo opgesteld staan dat ze een mooi stereobeeld vormen van de cymbaalopstelling. Voor de overheads gebruiken we 2 Røde NT2-A's, een zéér goede condensatormicrofoon. 

Rode NT2-A

Wanneer de opstelling klaar is kan het soundchecken beginnen. Ook hier moet weer veel meer aandacht aan besteed worden dan bij een live versterking. Oversturing van de microfoons is hier cruciaal voor het verdere verloop van de hele opname en de verdere mix! Verschil in verhouding van de duur van een studio soundcheck tegenover een live soundcheck is ongeveer 10:1 (1min live duurt in de studio ongeveer 10 keer zo lang). 

Na het soundchecken kon het eigenlijke recorden beginnen. Ik was onder de indruk van het niveau van Michaël! Hij nam de drums op met click track en één enkele begeleidende gitaarpartij. He nailed it! Elk nummer heeft hij ongeveer 3 keer ingespeeld zodat we achteraf makkelijk kunnen knippen en plakken ... maar meer takes waren ook niet nodig. Het eerste nummer stond er na een goed uurtje al op, waarna de andere 6 volgden & rond half 7 waren we klaar met de songs op te nemen, terwijl we 2 volle dagen gepland hadden voor de drums te recorden. Morgen kunnen we dan natuurlijk nog overdubs doen van de drums en speciale partijen toevoegen, zoals de timbalenpartij.

Ik heb weer véél bijgeleerd, it was awesome! 

Thursday April, 14

Terug van (even) weggeweest! De laatste 3 dagen heb ik thuis doorgebracht in België (de vuile was moet ook gedaan worden natuurlijk ...)
Vandaag terug gearriveerd en rechtstreeks naar de studio gegaan voor de studioconfiguratie te maken voor Bamboo Avenue! Zij verblijven vanaf morgen tot de 23e in het prachtige Heerlen voor de opname van hun eerste EP.

Alvorens we begonnen met het ontruimen van de stille ruimte hebben we eerst een routing-configuratie gemaakt voor de drums. Alle (microfoon)signalen moeten vanuit de stille ruimte worden binnengebracht in de producing ruimte via een multikabel met stageblock. Elk signaal moet versterkt worden via een pre-amp en zo in de geluidskaartinterface geprikt worden. Samen met andere signalen kan de routing zeer verwarrend worden ... daarom maken we standaard enkele tabellen:

Routingtabellen voor de drums van Bamboo Avenue

Om bovenstaand schema te begrijpen moet je eigenlijk van rechts naar links lezen.
Een voorbeeld: De microfoon voor tom1 is geprikt op kanaal 3 van het stageblock en loopt via de multikabel naar de RME pre-amp voor versterking. De uitgang van RME kanaal 3 komt de computer binnen via de interface-input 3.

Voor de outputs: de totale mix gaat via uitgangen 2&3 van de interface naar het speakersysteem.
De totale mix gaat ook naar buiten via outputs 7&8 en komt via de multikabel binnen in de stille ruimte waar ze worden gesplit voor verschillende hoofdtelefoons. Zo kunnen de muziekanten zichzelf en de andere muziekanten horen wanneer ze hun songs inspelen.

Nadat we de configuratie hadden ontworpen en fysiek hadden geprikt hebben we de stille ruimte vrij gemaakt. Verder hebben we ook:

• Microfoonkeuzes gemaakt en in orde gebracht,
• De nodige statieven bij elkaar gezocht, 
• ProTools sessie opgestart met de nodige tracks en bussen voor de opname van de drums. 

Morgen komen de eerste muziekanten van Bamboo Avenue rond 10u bij de studio aan. We zullen eerst een gesprek hebben rond de regels en werkwijze waarna we gaan opstellen, soundchecken en recorden. Ik kijk er enorm naar uit!

Bijkomende uitdaging: de drummer wil in 'timbalen' partij inspelen in de studio. Aangezien noch wij noch hij timbales heeft, zullen we een andere oplossing moeten zoeken. We weten nog niet of we de drummer de partij gaan laten spelen op zijn normale toms en dan sound replacing gaan toepassen OF dat we de partij laten inspelen via een tom pad en het MIDI signaal een timbalen klank geven.

Saturday April, 9

Alweer een lange blog, maar we hebben dan ook weer veel gedaan vandaag.

Stefan stond open voor mijn suggesties ... ik mocht dus zelf aangeven wat ik eerst wou doen/leren.
Ik heb gekozen voor het werken met MIDI. Hoe een MIDI-file importeren, hoe een MIDI-instrument opnemen en hoe er dan effectief ook geluid uit te krijgen.

MIDI

MIDI (Musical Instrument Digital Interface) is een data formaat en GEEN audio. Het werd ontwikkeld voor zenden en ontvangen van performance events en controller data --> wanneer een noot wordt aangeslagen en hoe hard (de velocity), welke beweging knoppen en schuivers maken, ...

Keyboards en MIDI controllers kunnen dan aan elkaar gekoppeld worden omdat ze dezelfde taal spreken en zo kunnen de originele geluiden van de keyboard controller worden vervangen door samples van een andere MIDI controller (soft- of hardwarematig).
Dit is héél handig in een studio-omgeving omdat je dan een keyboardpartij laat inspelen en later, in post-productie, vervang je dan alle geluiden door samples. Je hebt dus oneindig veel mogelijkheden om het keyboard volgens jouw smaak te laten klinken.

Eerst hebben we een MIDI file uit GuitarPro in ProTools ingeladen. In tegenstelling tot GuitarPro krijg je géén geluid wanneer je de file afspeelt. Je moet eerst een MIDI plug-in toewijzen aan de bus van het juiste MIDI kanaal. We hebben met verschillende plug-ins geëxperimenteerd op verschillende kanalen. Ondermeer de leuke "Mini Grand" en "DB-33" voor orgelgeluiden te creëren en de "Boom" plug-in voor drumgeluiden.

Mini Grand Plug-in

We hebben daarna de Yamaha KP125W kick pad aangesloten en opgenomen in ProTools. De kick pad in combinatie met het software pakket 'Trigger' kan tot 128 verschillende velocity-waardes waarnemen! Dit wil zeggen dat de software het niveauverschil van de drummer zijn aanslagen heel nauwkeurig kan meten en vastleggen. Natuurlijk kunnen in post-productie dan al deze waardes opgetrokken worden tot een bepaalde waarde en dan vervangen worden door een gesampled geluid OF kunnen de samples naargelang de velocity aangepast worden in geluidsniveau.

Yamaha KP125W

Rack apparaten

Naast het knoeien in MIDI hebben we ook gewerkt met het rackapparatuur om gitaren en basgitaren op te nemen.

Allereerst stond de Marshall JMP 1 op het programma. Deze pre-amp dient voor het recorden zonder fysieke top of cabinet. Je koppelt deze dan aan de interface van de geluidskaart en zo kan je in pro-tools opnemen. Deze is bv. heel handig om een guide gitaar op te nemen (als begeleiding van de drummer die op dat moment aan het opnemen is).

Marshall JMP-1

Andere apparaten waren de Triaxis 2 van Mesa Boogie en hét apparaat om bassisten een goede sound te geven, namelijk de Tech21 SansAmp RBI.
Dit racksysteem is een uitbreiding van het bekende SansAmp pedaal en geeft een bassist een heerlijke sound vol presence en hoge accentuatie in de hogere harmonischen.

SansAmp RBI

We hebben de basgitaar vervolgens op 3 sporen opgenomen; 1 via rechtstreekse DI (Direct Input), 1 via een MXR Distortion pedaaltje en 1 via de SansAmp RBI.

Ik moest zelf de PT-sessie opstarten en de verschillende tracks toevoegen om de gitaar en de basgitaar op te nemen. De 3 basgitaar bussen moesten gegroepeerd worden en gerouted worden naar een AUX bus. Een mooie herhaling van woensdag dus.

Na het opnemen en experimenteren eindigde hier de dag, it was awesome once again!

Next up: Bamboo Avenue recordings van 15 tot 23 april!!!

Thursday 7 & Friday April, 8

Voorbije 2 dagen waren heel bewogen, daarom dat ik ze ook heb samengevat in 1 blog post.

Ik heb me bezig gehouden met de opdracht van Stefan waar ik zelf moest uitzoeken hoe we de blazers van Bamboo Avenue gaan opnemen. Zij brengen een alt- en tenorsaxofoon en een trompet mee naar de studio.
Het werd een lange zoektocht maar ik heb weer veel bijgeleerd!

Stefan had me opgedragen om kritisch te werk te gaan en me te baseren op verschillende bronnen (aangezien het internet niet bepaald objectief is). Online hebben verschillende fora en websites van microfoon fabrikanten me geholpen + de website Microphone Data die ik nog kende van mijn LGO opleiding. Offline had ik ook nog een geweldig naslagwerk, namelijk het boek "Modern Recording Techniques" van David Miles Huber.

Saxofoon

Voor het opnemen van saxofoons waren de online meningen verdeeld en al snel bleek dat ik met zeer veel factoren ga moeten rekening houden.

• Ambient geluid

Niet al het geluid van een sax komt uit de hoorn. Ook veel geluid komt uit de kleppen van het instrument + het openen en sluiten van de kleppen geeft ook geluid weer. Men kan kiezen om deze op te nemen of niet en wanneer men dit wel doet, wordt dit als 'natuurlijk' ervaren.

• Ruimtelijk gevoel/effect

Een instrument opnemen met een bepaalde afstand tussen instrument en microfoon geeft een ruimtelijk effect aan de klank. Dit effect verschilt van ruimte tot ruimte. Wanneer men geen ruimtelijk effect wil creëren dan plaatst men de microfoon dichtbij het instrument. Een ruimte kan dan in post-productie nagebootst worden door het toevoegen van delay's, echo's of andere effecten.

• Type microfoon

In de wereld zijn er zoveel verschillende microfoons dat er echt eindeloos veel mogelijkheden zijn om een instrument op te nemen. Elke microfoon heeft zijn voor- en nadelen door zijn specifieke eigenschappen. 

Ik heb de meest besproken en hoogst gewaardeerde microfoons voor het opnemen van saxofoons in onderstaande schema samengevat. De microfoons in het groen zijn aanwezig bij heartwork studio. 

Meer over de richtingskarakteristiek: 

De richtingskarakteristiek geeft de gevoeligheid van een microfoon aan als functie van de hoek en de afstand waar het geluid vandaan komt. Er zijn verschillende types, hieronder vindt u de 4 belangrijkste:

Omni & Bi-directioneel: Deze microfoons geven een natuurlijkere sound maar vangen ook veel meer omgevingsgeluid op. Men kan de microfoon wel dichterbij het instrument plaatsen.
Cardioïde mics: Deze kunnen verder weg staan en zullen een directer geluid weergeven zonder al te veel bijgeluiden.

• Dynamische of condensator microfoon

Meeste fora zeggen dat ze op saxofoons zeker en vast dynamische microfoons gebruiken en geen condensators. 

1 bepaalde microfoon krijgt ook de voorkeur; namelijk de Sennheiser MD421. Deze dynamische microfoon met cardioide richtingskarakteristiek heeft bij veel gebruikers een positief resultaat gegeven.

Wat me ook opviel is dat sommige personen zelfs een standaard Shure SM58 gebruikt hebben voor het opnemen van een blazer. De SM58 is de bekendste zangmicrofoon ooit gemaakt.

Ik denk wel dat ik zelf ga gaan voor de Sennheiser aangezien hij op meeste online bronnen de voorkeur kreeg boven elk ander type of merk van microfoon.

Sennheiser MD421

Shure SM58

• Afstand microfoon - instrument

Over de afstand valt veel te discussiëren ... maar online vond ik deze vuistregel: 

Plaats de microfoon op een afstand ongeveer gelijk aan de totale lengte van het instrument. Zo worden alle tonen vrij gelijk opgenomen.

Wanneer men ook een mooie afstand bewaart zal het proximiteits effect nooit optreden (wanneer de lagere tonen worden benadrukt omdat de geluidsbron dichtbij de microfoon staat.)

• Richting van de microfoon

Men richt de microfoon best niet op of in de hoorn, maar tussen de 2 handen van de muziekant. 

Trompet

Voor opnames van trompet zijn bovenstaande factoren ook geldig. Er zijn wel essentiële verschillen met de saxofoon.

• Algemeen

Wat ik direct tegenkwam op verschillende websites en fora is dat ze het gebruik van de Shure SM58 afraden! In tegenstelling tot bij de saxofoon kan hij hier niet dienen. Blijkbaar krijgt een trompet een veel te harde nadruk wanneer hij wordt opgenomen met deze microfoon.

• Veel gebruikte microfoons

Na vele bronnen te hebben geraadpleegd kwam ik op onderstaande microfoonlijstje uit om trompetten op te nemen:

1. Shure SM57 - Beter gekend als de hoge druk microfoon om dichtbij een gitaarcabinet te plaatsen,
2. AKG C12A - Oude microfoon die niet langer verkrijgbaar is,
3. AKG D112 - De basdrum microfoon van AKG,
4. Sennheiser MD 421 - dezelfde als de saxmicrofoon. 

AKG D112

Shure SM57

• Afstand en richting

Algemeen werd gesteld dat de microfoon ongeveer op 1 tot 1,5m van de speler moet staan. Hij moet zo gericht zijn dat de trompetist eigenlijk BOVEN de microfoon speelt en niet IN de microfoon.


Morgen leg ik dit verslag voor aan Stefan, zien wat hij zegt.

Verder: 1 mei moet ik het live geluid doen van ForgetToForgive. Zij hebben dit vernomen en willen nu dat ik ook de rest van de bands doe die avond. Zelf weet ik nog niet of ik op dat aanbod ga ingaan aangezien ze daar een vaste PA technieker hebben en ik bij hem te gast ben.

Ik heb dan ook naar hem gemailed voor informatie rond het materiaal dat ze gebruiken maar tot nu toe heb ik nog geen antwoord gehad.

Tot hier mijn (lange) blogpost. Nu ga ik spaghetti maken ;-) 

Wednesday April, 6 - Pre-productions with Davy Smeets

Rond 19u kwam ik in de studio en Davy was al aanwezig. Hij gaf de nummers aan die hij wou inzingen en ik mocht beginnen.
Deze opdracht mocht/moest ik ook volledig zelfstandig doen aangezien Stefan niet kon blijven.

Tijdens het recorden ging het redelijk vlot omdat ik wel al kon inprikken en recorden en het waren geen moeilijke en complexe recordings.
Ik heb een SmackIt! compresser (plug-in) toegevoegd om het verschil in volume tussen de hardere delen en de cleane vocals weg te werken en de dynamiek te behouden. Wat basis EQ-ing was ook nodig.

Het is nu 21.30u en ik ben thuis van de studio. Productieve dag en zeer veel bijgeleerd!
Ook Davy was tevreden over het eindresultaat en de werksfeer.

Great succes!

Wednesday April, 6

Vandaag was een heel productieve dag vol verrassingen!
Ik werd verwacht rond 11u in de studio voor een gesprek met Stefan.
De topics die we besproken hebben:

• Huisregels & -stijl heartwork,
• Wegwijs in de verschillende types kabels,
• Uitleg over de verschillende type pedalen voor gitaaropnames,
• I/O routing van de studio (hoe de verschillende aansluitingen liggen en worden gebruikt)
• Uitleg rond de verschillende microfoons

De bespreking rond de routing was een hele boterham. heartwork heeft 8 inputs op de geluidskaart dus hebben we al voor een goeie routing gekozen om Bamboo Avenue op te nemen. Ik heb routing tabellen moeten maken voor I/O en de verschillende pre-amps en rackapparatuur. Omdat er maar 8 inputs zijn moeten we, met de verschillende pre-amps, voor de beste configuratie mogelijk gaan. Dit houdt in dat er regelmatig kabels moeten herprikt worden.

Na dit gesprek zijn we in de studio gegaan voor meer uitleg rond ProTools.

• Output routing vanuit PT (naar speakers, stereotoren, hoofdtelefoon voor monitoring, ...)
• Special tracks (Master Fader, Aux Busses, Metronoom, ...)
• Grouping voor algemene edits

Stefan heeft me ook al enkele opdrachten gegeven:

• Vandaag komt er een zanger van een band langs om te oefenen op reeds opgenomen tracks. Zijn zanglijnen nemen we dan ook op om nadien te beluisteren. Ik mag dit volledig zelfstandig doen! 
• 1 mei werd Stefan gevraagd om het live geluid te doen van een Nederlandse band die een show spelen in Sittard. Hij kan die datum niet en ik mag/moet het geluid doen. Een hele verantwoordelijkheid, maar echt wel tof. 
• Zelf uitzoeken hoe we de brass instrumenten (blazers) van Bamboo Avenue gaan opnemen. heartwork heeft nog nooit blazers langs gehad en dus moet ik de best mogelijke oplossing zoeken en voorleggen zodat we deze kunnen toepassen. 

Rond half 8 komt Davy langs. Ik zet een apart bericht online van zodra ik thuis ben. 

Tuesday April, 5

Software studie - Dag 2

1. System configuratie van een ProTools based systeem (minimale vereisten, rol van alles, ...)

2. Peripheral Equipment (bijkomende randapparatuur)

• MIDI interface
• SMPTE Interface (voegt tijdscode toe om bv. MIDI en andere audio software te synchen)
• Pre-amps (om bv. microfoons te versterken en door te sturen naar het PT systeem)
• Analoge en digitale mixers
• iLok (hardware USB sleutel die voor de beveiliging zorgt van het hele systeem.

3. Opbouw van een PT Sessie

• Basic windows
• Basic controls
• Editing & Effects
• Inserting Plug-in Effects
• Mixdown
• Bouncing to discs

Morgen volgt de eerste échte stagedag waar ik de studio van dichtbij zal leren kennen. Stefan laat me net weten dat ik verwacht wordt om 11u. Dit is best laat, maar dat wil dan ook weer zeggen dat we lang zullen doordoen ;-) 

Een verslag komt zeker en vast online, ik kijk er heel erg naar uit. 

Off to bed now, 

Cheers!

Monday April, 4

Software studie - dag 1
Pro Tools Terms & Concepts:

• Hoe ProTools audio files beheert en stockt op de hard drive,
• Voices & track priority,
• Virtual Vs. physical tracks,
• Destructive Vs. non-destructive editing,
• Basic fades & crossfades
• Basis mixing concepts (Busses, Grouping, Sends, Aux inputs, Instrument tracks, ...)

Veel van deze begrippen waren al bekend voor me. Nu heb ik echter een goeie achtergrond en meer detailinformatie verkregen. 

Werkelijk alles is belangrijk voor een recordingsessie en je kan al vanaf dag 1 een recordingproces de verkeerde kant opsturen door basisinstellingen fout in te stellen, daarom dat deze dagen echt wel belangrijk zijn. 

Leisure time:

Lekkere pasta gemaakt en een film gezien. 

Ik heb ook verdere afspraken gemaakt met Bamboo Avenue voor hun tijd in de studio. Een paar kleine aanpassingen aan het schema en regelingen rond materiaal dat ze gaan gebruiken. 

Sunday April, 3

Eerste bespreking gehad met Stefan rond volgende topics:
- Planning leer- en studieweek
- Planning recording sessies 1e en 2e band
- Planning mixing & mastering

Stage start officieel op maandag 4 april met 2 dagen software studie en vanaf woensdag (6 april) hebben we een eerste dag met studie rond de hardware configuratie van de studio.

Eerste band (Bamboo Avenue) komt naar de studio vanaf 15 april en zij blijven recorden tot en met 22 april.

Tweede band (The Homeless) zal 3 weekends in de studio vertoeven.
- 7-8 mei
- 15-16 mei
- 21-22 mei